Historia
Spisana historia tej osady sięga XIV wieku, wcześniej był to teren zamieszkały przez pruskie plemię Sasinów. Jednak dopiero kupno Dylewskich włości przez Ludviga Rose w 1860 roku, zapoczątkowało lata świetności, on i jego synowie spowodowali, że Dylewo stało się jednym ze znamienitszych majątków w Prusach Wschodnich. Franz Rose, człowiek wykształcony i światowy kontynuował wizję ojca. Działał nowocześnie, zelektryfikował i skanalizował folwark, powstały tartaki, cegielnia, mleczarnia i gorzelnia. Od podstaw wybudowano wieś folwarczną i rozbudowano Pałac.
Johann Larras
Do zaprojektowania parku dworskiego wynajęto powszechnie cenionego i rozchwytywanego architekta założeń ogrodowych Johanna Larassa. Tak powstał, ponoć największy w Prusach park, w stylu angielskim, oparty o stawy, wysepki, system mostków z górującą nad całością altaną widokową. Z bogatym zadrzewieniem i stylizowaną architekturą ogrodową, bramą wjazdową i „tajemniczą” grotą. Osoby postronne, mogły za niewielką opłatą korzystać z parku, była podobno, nawet wypożyczalnia lalek dla dzieci.
Adolfo Wildt
Franz, wojażując po Włoszech poznał wybitnego, młodego rzeźbiarza Adolfo Wildta i przez lata kolekcjonował jego dzieła. Część stanowiła nierozerwalny element parku, inne dopełniały bogate zbiory pałacowe.
Niestety, majątek podzielił los wielu podobnych, część centralna pałacu została spalona, najprawdopodobniej przez Czerwonoarmistów, zbiory sztuki i broni z całego świata, zrabowano. Wykopaliska na gruzowisku pałacowym, poskutkowały odkryciem kilku przepalonych rzeźb Wildta, które eksponowano na wystawie w warszawskiej Królikarni. Posągi parkowe, te, które przetrwały „wyzwolenie”, zaczęły znikać w tajemniczy sposób w latach dziewięćdziesiątych. Oostatni, popiersie Larassa, ukradziono z wyspy w 2001 roku. Kilka prac zabezpieczyło Muzeum w Olsztynie i tam je możemy zobaczyć.
Park
Park jest obecnie bardzo zaniedbany, ale ma swój zdziczały urok i warto się po nim przespacerować. Zdjęcie w Grocie pod altanką widokową, obowiązkowe, malownicza brama, mosteczki… Stoi część imponujących zabudowań gospodarczych, Pałac, a raczej to, co z niego zostało, nie prezentuje się najlepiej, w dobrym stanie jest kościół filialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, zbudowany w 1842 z wykorzystaniem elementów gotyckich z poprzedniej budowli, z późnobarokową wieżą nakrytą czterospadowym hełmem. We wnętrzu, ołtarz główny późnorenesansowy z 1739 oraz organy z 1850 r. Dobudowana kaplica rodowa. Po drugiej stronie szosy znajdziemy zarośnięty pagórek, który skrywa przemyślny system nawadniający niegdyś cały folwark, a obok dawny wiejski cmentarz, powoli wchłaniany przez przyrodę.
Góra Dylewska
Dylewo graniczy z lasami Góry Dylewskiej, prowadzą tam piękne aleje, to raj dla rowerzystów i wytrawnych piechurów. Można podreptać po usłanym polodowcowym głazowisku w Rezerwacie Dylewo. Bardziej wnikliwi badacze przeszłości znajdą niegdysiejsze, sasińskie grodziska.
Każdy z rodu Rose upamiętnił swoje zarządzanie dobrami dylewskimi, pamiątkowym wygrawerowanym głazem narzutowym. Na terenie Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich znajdziemy Ludviga, Franza i Carla. Ale trzeba dobrze szukać…
Mimo, że historia, jak w wielu takich warmińsko-mazurskich miejscach, obeszła się z Dylewem okrutnie, warto poćwiczyć wyobraźnię i zobaczyć folwark, z którego eksportowano płody rolne do samego Berlina. I po prostu pospacerować po tym niepowtarzalnym zakątku dawnego Oberlandu.
Polskie skarby UNESCO: Odkryj 5 wyjątkowych miejsc
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
